วันพฤหัสบดีที่ 8 สิงหาคม พ.ศ. 2556

เทคนิคการวิเคราะห์ปัญหา

จากการสังเกตในระหว่างทำกิจกรรมระดมสมอง มองปัญหา ของ ผอ.หรือครู หรือใครๆ ในพื้นที่  ผมพบว่าหลายครั้งที่วงสนทนา จะดำเนินไป "ติด" และ "ตัน" ไปกันต่อไม่ได้ เพราะมักจะไปเจอแต่ปัญหาประเภทแก้ไม่ได้ ที่ค่อนข้างไกลตัวผู้เสนอ ที่ทุกคนมัก "เผลอ" เพ่งโทษคนอื่น โทษระบบ โทษหน่วยงาน โทษการหมักหมมมานานจนแก้ไม่ได้  โดยลืมไปว่า "ควรมองตนเอง"
เทคนิคที่ใช้ได้อย่างหนึ่งในการ "ระดมปัญหา" เพื่อวิเคราะห์ปัญหา คือ การแบ่งปัญหาออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่
  • ปัญหาที่เราแก้ไม่ได้แน่  เรียกปัญหาชนิดนี้ใหม่ว่า "ข้อจำกัด" (เราในที่นี้หมายถึง ผู้มองปัญหา หรือกลุ่มผู้มองปัญหา)
  • ปัญหา ที่เราน่าจะแก้ได้  เรียกว่า "ปัญหา"   ส่วนใหญ่จะเป็นปัญหาจาก "หน้างาน" เป็นปัญหาในหน้าที่และบทบาทของผู้มองปัญหา เป็นปัญหาใกล้ตัว
  • ปัญหา ที่คาดว่าจะเกิดในอนาคต จะเกิดขึ้นระหว่างการ "ทำงาน" หรือ เกิดขึ้นระหว่างการแก้ปัญหา  เรียกปัญหาแบบนี้ว่า "อุปสรรค" ซึ่งสิ่งนี้ ถ้าหากพิจารณาให้ดี อาจมี "กัลยาณมิตร" ช่วนพิชิตได้
หลักสำคัญในการ "ระดมปัญหา" คือ
  • ให้คิดเดี่ยวเป็นรายบุคคลก่อนเสมอ
  • ให้ "ลิสท์" หรือระดมปัญหามาก่อน นำปัญหามารวมกันก่อน แล้วค่อยทำการวิเคราะห์ปัญหาทีหลัง 
  • ก่อนจะจัดหมวดหมู่ปัญหา ให้ช่วยกันพิจารณาเกณฑ์การจัดหมวดหมู่ก่อน จะทำให้ใช้เวลาสั้นลง
  • ในการพิจารณาปัญหา ให้วิเคราะห์ความสำคัญของแต่ละปัญหา โดยคำนึงถึง 3 มิติ คือ
    • ความยากของปัญหา ดังที่ได้กล่าวมาข้างต้น 
    • ความรุนแรงหรือผลกระทบของปัญหา เช่น จำนวนนักเรียนที่มีปัญหานั้นๆ ฯลฯ และ
    • ความร้ายแรงหรือความเสียหายที่เกิดจากปัญหานั้น  เช่น หากไม่แก้ปัญหานั้นโดยด่วน จะทำให้เกิดปัญหาอื่นๆ ตามมา ฯลฯ
  • ในการพิจารณาปัญหา อาจใช้เทคนิคการคิดต่างๆ เช่น การคิดแบบหมวด 6 ใบ การคิดแบบโยนิโสฯ เป็นต้น
นำไปทดลองดูครับ ผมทำแล้วได้ผลดี

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น